Deze blogpost is geschreven door: Luminescence

Mythologie: Een paard met acht benen?
Vandaag hebben we het over een fantastisch paard, dat zowel snel als sterk is. Meerdere keren wordt hij omschreven als ‘de beste van alle paarden’ en als zoon van een god is dat ook wel logisch. Naast de zoon van een god is deze grijze hengst ook het favoriete paard van de oppergod van het Noorse pantheon: vandaag hebben we het over Sleipnir!
 
Oorsprong
Als zoon van Loki, de god van chaos en leugenaars, kan de geboorte van Sleipnir enkel chaotisch zijn. Maar om dit zeer geestige verhaal te begrijpen, is er wat achtergrond nodig. Lang, lang geleden, toen negen werelden van de Noorse mythologie nog nieuw waren, kwam er in Asgaard een smid aankloppen. Asgaard is het rijk van de Noorse goden, vergelijkbaar met Olympos in de Griekse mythen. Deze smid, in de werkelijkheid de vermomde steenreus Hrimthur, bood in ieder geval aan om een grote muur om Asgaard te bouwen, die de goden zou beschermen tegen al hun vijanden. Echter, hiervoor vroeg hij een hoge prijs: de zon, de maan en de hand van de prachtige Freya.
 
Na wat overleg en advies van Loki, kwamen de goden en Hrimthur tot het volgende overeen: als de smid met enkel zijn paard de muur zou weten te bouwen in slechts één winter, zou hij zijn beloning krijgen. De Noorse goden achtten dit een onmogelijke taak en hoopten wat gratis werk te krijgen uit deze overeenkomst.
 
Maar… tegen alle verwachtingen in was de muur al bijna klaar tegen het einde van de winter: drie dagen voor de lente hoefde enkel de poort nog gebouwd te worden. De belangrijkste reden hiervoor was het fantastische werk dat de hengst Svadilfari, het paard van de smid, gedaan kreeg. Hier werden de goden toch wel een beetje nerveus van: ze wilden de zon en de maan en Freya helemaal niet kwaad! Deze nervositeit uitte zich als woede tegen Loki, híj had immers aangedrongen op het sluiten van de deal, nu mocht hij een oplossing gaan vinden voor de problemen die daardoor ontstaan waren!
 
En een oplossing bedenken, dat deed Loki, onder de dreiging van dood, zou hij falen. Deze nacht gingen Svadilfari en Hrimthur, zoals altijd, op zoek naar stenen, om de poort mee af te maken, maar in het bos naast hun pad stond een wel heel mooie merrie. Deze merrie was in de werkelijkheid een vermomde Loki! Maar dat maakte voor Svadilfari niet uit: hij was in een oogopslag verliefd.
 

Bron afbeelding: Dorothy Hardy, publieke domein, via Wikimedia Commons.
 
Nu Svadilfari druk bezig was met andere dingen, lukte het Hrimthur niet om de muur op tijd af te krijgen. Toen de goden erachter waren gekomen dat Hrimthur een steenreus was, stuurden ze Thor, de dondergod, op hem af, om dat probleem definitief op te lossen. En 11 maanden na deze hele geschiedenis beviel merrie-Loki van een gezond hengstje met acht benen.
 
Achtergrond
Het eerste geschreven bewijs van Sleipnir hebben we van de mythograaf Snorri Sturluson, die in de 13e eeuw een bundel heeft geschreven over allerlei Noorse verhalen. Sleipnir is echter ouder dan dit geschreven bewijs: er zijn runenstenen zo vroeg als de 8e eeuw waarop achtbenige paarden te zien zijn! Overigens zijn er, naast zijn geboorte, nog vele andere verhalen waarin Sleipnir een rol speelt: vaak is dit als het letterlijk bliksemsnelle transportmiddel van Odin. Helaas heb ik niet de tijd om op alle verhalen in te gaan, maar zoek daar zeker wat over op, als je geïnteresseerd bent!
 
Kunst
Natuurlijk zijn er vele prachtige plaatjes gemaakt van Sleipnir, maar de volgende is misschien toch wel mijn favoriet.

Bron afbeelding: Statens Historiska Museum, publieke domein, via Wikimedia Commons.

Dit is een deel van de Tjängvide steen, een zeer goed bewaarde steen uit ongeveer 800 na Christus. De steen is gevonden op Gotland, een redelijk groot eiland bij Zweden. Op de afbeelding zien we een prachtig achtbenig paard, duidelijk bereden door iemand. Algemeen wordt aangenomen dat deze twee Sleipnir en Odin moeten voorstellen, hoewel er ook andere interpretaties zijn. Het mooiste aan dit plaatje vind ik toch wel hoe het paard gestyleerd is: kijk gewoon naar die prachtige benen!
 
Fun facts
1. In IJsland is een gigantische kloof genaamd Ásbyrgi. Een bijnaam van deze kloof is Sleipnirs hoefdruk, omdat de kloof eruitziet als een gigantisch hoefijzer. Blijkbaar had Odin, Sleipnirs berijder en tevens de Noorse oppergod, zó’n haast dat het paard nauwelijks om zich heen kon kijken en hard tegen de aarde geschampt is! Een alternatieve uitleg is een enorme overstroming van een rivier in de buurt enkele duizenden jaren geleden.

2. De naam ‘Sleipnir’ vertaalt ruw naar iets als ‘glijder’. De meningen verschillen over wat dit moet betekenen: sommigen zeggen dat het verwijst naar Sleipnirs vermogen om niet alleen over het land, ook door de zee en de lucht te verplaatsen. Anderen zeggen dat hij zo heet omdat hij zich door alle werelden kan bewegen, waaronder Hel, het rijk van de doden!

3. Tegenwoordig worden Sleipnirs acht benen vaak gezien als een resultaat van zijn goddelijke moeder, maar het is onwaarschijnlijk dat de oude Noren zo dachten. Waarschijnlijk werden de acht benen gebruikt om snelheid aan te duiden: dubbel zo veel benen = dubbel zo snel?

Leuk dat jullie deze blog gelezen hebben! Hadden jullie al eerder van het verhaal van Sleipnir gehoord? Hoe zou jij Loki’s situatie opgelost hebben? En voor de mythologie-fans: welke andere mythologische dieren kan je bedenken die vergelijkbaar zijn met Sleipnir?
 

Bron afbeelding: The Victrola Book of the Opera, publiek domein, via Wikimedia Commons.